Hoe tem je stress als je voor de leeuwen gegooid wordt?
Nou ja… leeuwen. In India zijn het vooral tijgers, maar dat spreekwoord kennen we niet. Wil je weten hoe arbeids- en organisatiepsychologe Tanja Niebuhr zich uit een stress-avontuur heeft gered daar? Het begon zo…
Wilt u meekomen? vroeg de politiechef
“Are you a doctor”, vroeg de Indiase politiechef terwijl hij mijn businesspartner en vriendin Tanja Niebuhr scherp aankeek. De politie was ter plekke om problemen in de wijk op te lossen. “Yes I am. As an organizational psychologist, I teach people in personal and corporate well-being.” Waarop de politiechef reageerde met de volgende vraag. “So you know about stress-management?” “Yes I do indeed. Why are you asking?” Nou, dan wil ik u graag meenemen naar een bijeenkomst waar u over dit onderwerp kunt uitwisselen, vervolgde de politieagent.
In blind vertrouwen
Gekke Gerrit dacht Tanja in eerste instantie. Hoe betrouwbaar is de Indiase politie dat ik als vrouw alleen meega in een auto met nog twee politiemannen? En dat in een land waar ze nog niet zo heel lang geleden vrouwen en mannen strikt gescheiden hielden. Waar vrouwen en mannen in collegezalen nog steeds strikt gescheiden zitten? Echter, Tanja zou Tanja niet zijn als ze toch niet een beetje (heel erg dus) nieuwsgierig was naar die bijeenkomst. Als in een film gaf ze haar buurvrouw de opdracht haar te bellen. “Hoor je binnen een half uur niets van mij, schakel dan de hulptroepen in.” Ik hoor het je al denken… Wie dan? De politie?
Stress door cultuurverschillen
In de auto zegt de politiechef dat ze nog iemand moeten ophalen voor dezelfde bijeenkomst. Onnodig te zeggen dat Tanja haar hand alert op haar mobiel hield. Ondertussen doet ze in stilte schietgebedjes naar de vele goeroes die India heeft. De politiechef legt uit dat er steeds vaker communicatieproblemen optreden tussen expats en de Indiase bevolking. De verschillen zijn groot en er is een stijging waar te nemen in het aantal conflicten. De politie ervaart meer stress, omdat ze niet altijd weet hoe hiermee om te gaan.
Gevalletje ‘voor de leeuwen gegooid worden’
Niet veel later stapt een Indiase dame in de auto en rijdt mee. Zij blijkt op die bijeenkomst een lezing te houden over persoonlijke ontwikkeling. Nou, denkt Tanja dat is een bekend onderwerp. Ik ben benieuwd. De auto stopt bij een academiegebouw. Tanja en haar Indiase collega worden naar binnengeleid. De deur van de zaal gaat open. Tanja’s blik vangt 300 politieagenten in uniform die keurig op een stoel zitten, starend naar een lege katheder. Vooraan in de zaal zijn twee stoelen vrijgehouden voor beide dames. Tanja begint nattigheid te voelen.
“Pardon, u zei toch informatie uitwisselen?” “Ja, ja,” antwoordt de politiechef. “Heel fijn dat u informatie kunt geven over stress managen. Met uw westerse achtergrond en kennis van de Indiase cultuur bent u namelijk de aangewezen persoon voor deze bijeenkomst.” “Maar, ik heb helemaal niets voorbereid!”, probeert Tanja nog. “Oh no worries, it is only a lecture of twenty, or so minutes. It is fine” bemoedigt de politiechef haar in het Engels met het bekende Indiase accent.
Stress in optima forma
Dan stapt de politiechef naar de katheder om Tanja te introduceren. Zij blijkt inderdaad hun onverwachte lector te zijn voor het komende half uur over het onderwerp stressmanagement. Hij prijst haar de hemel in met de informatie die hij in korte tijd bij elkaar gesprokkeld heeft. En nodigt Tanja vervolgens uit achter de katheder plaats te nemen.
Zie je het voor je? Dat moment dat ze naar de katheder loopt, zich afvragend wat ze in vredesnaam allemaal moet gaan vertellen. Waar te beginnen? Waar ligt de behoefte van de toehoorders? Hoe heb ik mij in deze situatie laten meeslepen? Je begrijpt het, ook voor een geoefend spreker/trainer slaat de stressmeter dan behoorlijk door in het rood. Wat te doen?
De onzin van stressmanagement
Rustig Tan, spreekt zij zichzelf moed in. Adem in, adem uit, adem in, adem uit… Tegelijkertijd begint ze ook de humor van dit alles in te zien. ‘Kijk mij nou, mag ik een lecture geven over stressmanagement, terwijl ik zelf stijf van de stress sta. Wat een giller en hoe paradoxaal, alsof ik in een slechte film zit.’ En laat dat nu ook de ontwapenende opening zijn van haar betoog. Tanja kon de zuchten van verlichting bij de toehoorders horen slaken. ‘Ohh gelukkig, als zelfs de spreker over stressmanagement stress heeft, dan komt het met ons ook wel goed. Tanja houdt een mooi pleidooi voor de menselijke kant in situaties van stress, ook, of juist bij, culturele verschillen. Dat het slimmer is de focus niet op stressmanagement te leggen, maar juist op het leren managen van jezelf.
Vertrouwen op jezelf
Toen Tanja mij dit avontuur vertelde, was ik persoonlijk erg blij dat haar dit was overkomen. Het was naar mijn idee precies wat ze nodig had. Met al haar kennis, ervaring en levenswijsheid bereidt ze haar trainingen en lezingen tot in de puntjes voor. En eigenlijk heeft ze dit allemaal niet nodig. A la minuut kan ze rapport maken met mensen die ze niet eerder gezien heeft. Ze kan liefdevol en stevig de kern van de pijn raken bij mensen en organisaties. Niet fijn, maar wel nodig om weer één geheel te worden, zodat je verder kunt ontwikkelen. Kracht en kwetsbaarheid komen samen. Het leven wordt zoveel relaxter wanneer je jezelf leert managen, ongeacht de omstandigheden waarin je terecht komt.
Het vervolg?
Ja, het vervolg. Dat was ook nog grappig. De Indiase collega 
die meereed bleek professor.dr. te zijn in de filosofie en was bovendien vorig jaar zakenvrouw van het jaar geworden in India. Zij geeft vaker lectures in India, onder andere in dit Academiegebouw van de Sanskrithi School of Engineering in Puttaparathi. Zij introduceert nu Tanja in haar internationale netwerk. En dat was nog niet alles. De aanwezige assistent-professor van de Sanskrithi School nodigde Tanja uit om nog een gastcollege te geven. Gevolg: drie dagen later stond ze daar weer les te geven. Deze keer voor een zaal eerstejaars bachelors met een college van een uur over cultuurverschillen, persoonlijke ontwikkeling en jezelf managen in stressvolle situaties. Natuurlijk in een collegezaal waar mannen en vrouwen keurig van elkaar gescheiden zijn.